Waterland

De gemeente Waterland is qua inwonertal (ruim 600.000) de vijfde gemeente van Kronenburg. De gemeente bestaat uit de steden Waterburg en Kaap Nassau en de dorpen Garijp, Haerstee en Auerhaan. Burgemeester is sinds 2006 Aletta Haaijer.

Waterburg

Waterburg

De stad Waterburg werd gesticht in 1705, toen Kronenburg een grote bevolkingsgroei doormaakte door de immigratie van een tweede golf Friezen en Groningers en een eerste golf Denen. Doordat het economisch slecht ging aan het eind van de achttiende eeuw, hebben steden als Waterburg en ook Denestad, Oranjewijk en Groningen zich nooit echt kunnen ontwikkelen op architectonisch gebied. Slechts het oude Raadhuis, tegenwoordig in gebruik als woonhuis van prinses Marianne, de jongere zus van koning Alexander IV, herinnert nog aan de ontstaansperiode van de stad, die met ruim 465.000 inwoners de vijfde stad van het land is.

Het gemeentehuis stamt uit de periode na de tweede wereldoorlog, zoals de meeste belangrijke - en onbelangrijke gebouwen in het centrum van Waterburg. Het oude gemeentehuis werd aan het begin van de Amerikaanse bezetting (1941 - 1947) per ongeluk verwoest, toen een plaatselijke commandant het gebouw hield voor een bolwerk van de verdreven nationaal-socialistische machthebbers in Kronenburg - wat in feite niet helemaal onjuist was, want de toenmalige burgemeester van Waterburg was lid van de NSPK.

De technische universiteit Kornelis Frankema, gesticht in 1949, was in haar beginjaren gehuisvest in een oude basisschool en kreeg pas in 1967 haar huidige locatie, toen nog aan de rand van de stad. De verschillende faculteitsgebouwen staan in een cirkel om het hoofdgebouw in een bosrijk park, afgeschermd van het lawaai dat de stad tegenwoordig produceert. Kornelis Frankema was overigens de uitvinder van een soort telefoon; door diverse omstandigheden is diens ontwerp noch zijn naam bekend geworden - zo vond men Frankema's model uiteindelijk minder handig dan dat van Graham Bell en was Frankema ook erg laat met het op de markt brengen van zijn telefoon. Het feit dat Frankema de enige échte Kronenburgse uitvinder was, was reden genoeg om de universiteit naar hem te vernoemen, ook al wordt Frankema's telefoon zelfs in Kronenburg niet gebruikt.

Tot voor kort was Waterburg een wat grauwe industriestad. In de laatste jaren is er echter een groot aantal vervallen huizen verwijderd en zijn de groenvoorzieningen gestimuleerd. Dit resulteerde onder meer in het onlangs geopende Havenpark, gelegen tussen het stadscentrum en de oude haven. De oude haven ligt er wat verlaten bij sinds de in 1984 voltooide bruggen naar Waterbocht en Friescheburg de veerdiensten overbodig maakten en haast geen ruimte meer overlieten voor andere activiteiten op zee, zoals visserij. De meeste arbeidsplaatsen in deze sector verhuisden naar de nieuwe haven in het naburige plaatsje Kaap Nassau, dat inmiddels nagenoeg aan Waterburg is vastgegroeid. Er zijn plannen om de Waterburgse kade om te vormen tot een gezellige promenade met winkels en terrasjes en bomenrijen, maar het stadsbestuur heeft hier nog steeds geen besluit over genomen.

In Waterburg is sinds 2006 het C.C.S. 'Jan Ylieen' gevestigd, de culturele suborganisatie van de AGL. Daarvoor hield men sinds 2003 al het Cultureel Erfgoed van de AGL bij, in een dépendance van het Mård-Instituut.

Kaap Nassau

Deze stad bevat de nieuwe haven van Waterburg. Gecombineerd met de visserijhaven die het vroegere dorp al bezat, is Kaap Nassau dus bijna één en al haven. De stad ligt op een landtong en heeft dus in beginsel weinig ruimte, maar dankzij een aardige hoeveelheid hoogbouw - waarin de appartementen prachtige vergezichten bieden - wonen er toch nog zo'n 96.000 mensen. Aan de zuidkant van de stad bevindt zich het veer naar Rading in de gemeente Oosterland en Engelbert en Madaket in de gemeente Dietzland; aan de noordkant vaart men naar Kassel en Portus Regius, beide eveneens in Dietzland. Verder heeft Kaap Nassau een enorme jachthaven.

De lange Hoofdstraat van Kaap Nassau vormt de ruggegraat van de stad; vanwege de smalle landtong is er bijna geen andere straat die niet uitkomt op de Hoofdstraat. Naast de standaardwinkels die je overal treft, zijn er natuurlijk veel winkels gespecialiseerd in zeewaardigheden en strandvakantiemateriaal en de visrestaurantketen Scholten&Barbela heeft hier zijn hoofdvestiging en grootste filiaal.

Garijp, Haerstee en Auerhaan

Drie pittoreske dorpjes ten noordwesten van Waterburg. De belangrijkste bezigheid hier is veeteelt, met name varkens: de weilanden vol varkenskotten en luierende varkens vindt men nergens anders in Kronenburg. Auerhaan is de geboorteplaats van minister-president Ernst-Piter Strikwerda.