Westerland

De gemeente Westerland ligt ten zuiden van de hoofdstedelijke gemeente (Alexanderstad) en grenst in het westen aan Koninginneland, in het zuiden aan Zuiderland en in het oosten aan Markenland. De stad Friescheburg heeft met name in AGL-verband bekendheid gekregen: in 1999 was de stad Culturele Hoofdstad van de AGL en in 2003 werden er de AGL-Spelen georganiseerd. De huidige burgemeester is sinds eind vorig jaar Geert Booman.

Friescheburg was een van de eerste plaatsen die aan het begin van de zeventiende eeuw in het huidige Kronenburg gesticht werd. In 1627 werd de Republiek Nieuw-Friesland gesticht, en Friescheburg werd de hoofdstad hiervan. De stad was de eerste stad in het gebied die stadsrechten kreeg van stadhouder Johannes Pietersma. Zeventien jaar later ging de Republiek echter om zeep en een paar jaar later, in 1649, werd het koninkrijk Kronenburg gesticht. De hoofdstad werd verplaatst naar Kronenburg-Stad en vanaf dat moment moest Friescheburg het dus doen met de tweede plaats. In 1872, na de verwoesting van Kronenburg-Stad, werd weer even overwogen of Friescheburg niet opnieuw hoofdstad moest worden; in plaats daarvan werd echter Alexanderstad gekozen.

De grootste trekpleister van Friescheburg is de Arena, een groot overkoepeld plein dat in 1999 werd opgeleverd. Oorspronkelijk een grote vijver die in 1823 werd gedempt, ligt het plein een stuk lager dan de rest van de binnenstad. Het hoofdstation van de metro en de spoorwegen bevindt zich echter op dezelfde hoogte en via een complex roltrappodromium kan men zich naar een van de vele andere verdiepingen begeven. In het afgelopen jaar is de lichtval in de Arena aanmerkelijk teruggevallen, kennelijk doordat de gemeente vanwege de economische crisis bezuinigd heeft op glazenwassers: de koepel wordt hoe langer hoe smeriger!

Andere plaatsen in de stad die u beslist moet gaan bezienswaardigen wanneer u in de gelegenheid bent, zijn het voormalige pand van de Staten-Generaal, uit de tijd van de Republiek Nieuw-Friesland, het Mouseion, een schouwburg en concertzaal die in 1997 werd voltooid, en ook het gemeentehuis van Westerland, gebouwd in 1712, behoort tot architectonisch hoogstaande Kronenburgse gebouwen: vooral de Willem III-Zaal is een bezichtiging waard. De zaal werd in 1992 geheel in oude luister hersteld; na de Tweede Wereldoorlog werd de zaal, die in de oorlogsjaren in verval geraakt was, gerestaureerd in een naoorlogse stijl die door menigeen werd beschouwd als erg lelijk. Het Huis van Financiën (zetel van de Kronenburgse Rekenkamer) is volgens veel Kronenburgers een van de mooiste gebouwen van het land en ook de Beurs aan de J. Fossema Jaltada-Allée wordt alom geprezen om haar schoonheid.

Tussen Friescheburg en Nijenstijn ligt het Koninklijk Slot, het woonverblijf van koning Alexander IV en koningin Livia. Het kasteel werd in de zeventiende eeuw gebouwd met het vooruitzicht op bewoning door de wettige soeverein. Omdat er tot 1795 echter nooit een koning van Kronenburg voet aan Kronenburgse wal zette, en Willem IV en Alexander I en II het pand vervolgens niet wilden betrekken, heeft het bijna twee eeuwen lang leeg gestaan. Koningin Marianne ontdekte in 1903 de charme van het Slot en liet het restaureren om er vanaf 1916 in te gaan wonen. Sindsdien hebben – op koning Jan II na – alle Kronenburgse vorsten in het Koninklijk Slot gewoond. Het slot heeft een grote tuin met vele fonteinen en enkele doolhoven; delen van deze tuin zijn ’s zomers open voor het publiek.

Andere plaatsen in de ruim 1,3 miljoen inwoners tellende gemeente zijn de kleine steden Ommeland en Aalburg alsook de dorpjes Juul en Papenvuur. De laatste plaats is – nogal morbidelijk – genoemd naar een grote verbranding in 1695 van katholieken door protestanten. Dat deze actie achteraf hoegenaamd zinloos was, blijkt uit de Grote of H. Ursula-kathedraal die het dorp bijna in het niet laat verzinken; de kathedraal is op twee na de grootste van Kronenburg. Recent was Papenvuur nog in het nieuws vanwege de arrestatie van Marij Ühler, die daar eind december incognito de begrafenis van haar moeder wilde bijwonen.